Hoe luidt de toekomst voor de Brielse Dom? - Haalbaarheidsonderzoek herbestemming

Na gesprekken tussen de Protestantse Gemeente Brielle (PGB) en een geïnteresseerde ondernemer werd al snel COUP ingeschakeld. Het kerkbestuur van de Sint-Catharijnekerk in Brielle staat voor een dubbele uitdaging. Een teruglopende kerkgemeenschap én een groeiende last om de kerk in stand te houden, financieel en organisatorisch. Een kandidaat-koper heeft  COUP daarom gevraagd te onderzoeken of een multifunctioneel gebruik van de Sint-Catharijnekerk haalbaar is.

“Een mooie uitdaging voor COUP, waarbij duurzame instandhouding van het kerkgebouw het uitgangspunt is en een functie waarbij de kerk gedeeltelijk toegankelijk blijft voor de Brielse samenleving.” Aldus Willemijn van COUP.

Een kerk met aantrekkingskracht

De Sint-Catharijnekerk is met recht het meest markante gebouw van Voorne aan Zee. Deze 13e-eeuwse monumentale kerk, waar Willem van Oranje ooit trouwde, torent met haar 57 meter hoge spits ver boven Brielle uit. De gotische architectuur, met haar hoge gebrand-schilderde ramen en open, serene interieur, ademt historie en rust. Het sobere interieur, zoals we dat nu kennen is het resultaat van de beeldenstorm in 1572, waarbij de watergeuzen de altaren  en muurdecoraties vernielden. Vandaag de dag bewonderen jaarlijks nog steeds zo’n 10.000 bezoekers de imposante grafzerken, de glas-in-lood-ramen en het 10 geboden-bord van deze ‘Brielse Dom’. Ook het beklimmen van de toren met een fantastisch uitzicht over de regio, is een publiekstrekker.

Als gevolg van de krimpende kerkgemeenschap en oplopende kosten, verkeert de kerk in zwaar weer. Het kerkbestuur staat voor een moeilijke beslissing: ze moet op zoek gaan naar een nieuwe partij die het stokje wil overnemen. Wel met één duidelijke voorwaarde: de kerk blijft ook  in de toekomst een plek voor kerkdiensten, huwelijken en uitvaarten van de Protestantse Gemeente Brielle.

Nieuwe  functies geven oude kerk toekomst

COUP onderzoekt in dit haalbaarheidsonderzoek (HBO) hoe de kerk een nieuwe toekomst kan krijgen. Hoe voeg je een nieuw hoofdstuk toe aan de eeuwenoude Grote Kerk, zonder haar ziel te verliezen? Hoe maak je haar levendig en breed inzetbaar voor nieuwe bezoekers en inwoners van Brielle, terwijl de  kerkgemeente er nog minstens vijftien jaar haar diensten zal vieren? Hoe breid je het gebruik uit zonder het karakter van dit rijksmonument aan te tasten? Uiteindelijk draait het om een duurzame toekomst: een manier om de exploitatie sluitend te  krijgen, zodat de kerk bewaard blijft voor Brielle en ver daarbuiten. Wij zijn daarom samen met de PGB en andere betrokken partijen gestart met het verkennen van mogelijke nieuwe invullingen die bij deze bijzondere plek passen.

Het proces  in volle gang

Inmiddels heeft COUP de eerste stappen in het haalbaarheidsonderzoek afgerond. We hebben een  cultuurhistorische analyse van het kerkgebouw uitgevoerd, waarbij de waarden zijn getoetst aan de selectiecriteria en zijn vertaald naar een waardestellende plattegrond.  

Momenteel  zijn we in gesprek met het kerkbestuur, kerkelijke organisaties en betrokken partijen uit de samenleving. De input uit deze sessies verwerken we in de ruimtelijke scenario’s, waarin nieuwe functies worden ingepast in de kerk. Samen met het kerkbestuur en de opdrachtgever werken we toe naar een  voorkeursscenario. Van het voorkeursscenario zal de financiële haalbaarheid worden getoetst met behulp  van een businesscase. Hierin worden de kosten (restauratie en transformatie) afgezet tegen de beoogde inkomsten vanuit de verhuur.

Het doel is om te komen tot een plan dat zowel ruimtelijk, plantechnisch als financieel haalbaar is. Het hogere doel is te komen tot de duurzame instandhouding van het kerkgebouw, met een gebruik dat op draagvlak kan rekenen. Want zeg nou zelf: een uitzicht over de Brielse wateren tot aan de Europoort en Maasvlakte  is toch onbetaalbaar?

We zijn erg blij met de dromen, nachtmerries en creatieve ideeën over de toekomst van de Brielse Dom die met ons zijn gedeeld en zien uit naar de volgende stappen in het proces.

‍